گچ یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که از گذشته تاکنون در معماری و ساخت‌وساز نقش مهمی داشته است. این ماده با داشتن ویژگی‌هایی همچون سبک بودن، مقاومت مناسب، سرعت گیرش بالا و قابلیت اجرای آسان، به‌عنوان یکی از مصالح اصلی در صنعت ساختمان‌سازی شناخته می‌شود.
فرآیند تولید گچ از سنگ گچ شامل چند مرحله اساسی است که از استخراج سنگ خام از معدن آغاز شده و تا بسته‌بندی و عرضه به بازار ادامه می‌یابد. در این مسیر، سنگ‌های استخراج‌شده ابتدا خرد و آماده می‌شوند، سپس در کوره تحت حرارت قرار می‌گیرند و ادامه عملیات پودرسازی بر روی آنها انجام می شود. در ادامه، با استفاده از آسیاب‌های مختلف به شکل پودر نرم در می‌آیند و پس از ذخیره‌سازی در سیلوها، در کیسه‌های مخصوص بسته‌بندی شده و برای مصرف‌کنندگان آماده می‌شوند.
مراحل تولید گچ از سنگ گچ
- استخراج سنگ گچ
- سنگ گچ (CaSO₄·2H₂O) از معادن روباز یا زیرزمینی استخراج می‌شود.
- این سنگ‌ها معمولاً ترد و نرم هستند و به‌راحتی خرد می‌شوند.
- خردایش اولیه (سنگ‌شکن فکی)
- سنگ‌های استخراج‌شده ممکن است ابعادی در حدود 50 تا 60 سانتی‌متر داشته باشند.
- در مرحله اول، سنگ‌شکن فکی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا سنگ‌ها را به قطعات کوچک‌تر، حدود 7 تا 8 سانتی‌متر خرد کند.
- انتقال به کوره (پخت سنگ گچ)
- سنگ‌های خردشده به کوره منتقل می‌شوند.
- در این مرحله، در اثر حرارت بخشی از آب تبلور سنگ گچ تبخیر می‌شود و گچ پخته یا همان گچ ساختمانی به‌دست می‌آید.
- آسیاب پودری (خردایش ثانویه)
- پس از پخت، قطعات گچ وارد آسیاب پودری می‌شوند.
- این آسیاب‌ها معمولاً 16 تا 36 چکش دارند و سنگ گچ را تا ابعاد حدود 1 سانتی‌متر خرد می‌کنند.
- هدف این مرحله، آماده‌سازی سنگ گچ برای ورود به دستگاه‌های پودرکن است.
- پودر کردن (آسیاب نهایی)
- گچ خردشده توسط دستگاه‌های پودرکن به ذرات بسیار ریز و نرم تبدیل می‌شود.
- رایج‌ترین دستگاه‌های پودرکن شامل:
- M10
- بالمیل (Ball Mill)
- والس غلطکی
- در این مرحله، گچ به شکل پودر سفید و نرم (همان گچ مصرفی در ساختمان) تبدیل می‌شود.
- ذخیره و انتقال به سیلوها
- پودر گچ تولیدشده در سیلوهای مخصوص ذخیره می‌شود.
- این سیلوها امکان اختلاط یکنواخت و جلوگیری از رطوبت‌زدگی گچ را فراهم می‌کنند.
- بسته‌بندی و انتقال به بازار
- در انتهای خط تولید، تجهیزات مختلفی مانند الواتور، دستگاه کیسه‌کن و سیستم‌های بارگیری استفاده می‌شوند.
- گچ در کیسه‌های در وزن های مورد نیاز بسته‌بندی شده و برای عرضه به بازار آماده می‌گردد.