خرید تجهیزات سنگشکن دست دوم—از سنگشکن فکی تا کوبیت، هیدروکن، سرند و ماسهشور—نیازمند دقت و کارشناسی تخصصی است. این دستگاهها تحت فشار سنگین کار میکنند و ایراد در قطعات اصلی میتواند باعث کاهش راندمان، افزایش مصرف انرژی، خرابیهای زنجیرهای و حتی توقف کامل خط تولید شود.
به همین دلیل، کارشناسی قبل از خرید یکی از ضروریترین اقداماتی است که هر خریدار باید انجام دهد.
در ادامه، یک راهنمای جامع درباره مهمترین مواردی که باید هنگام کارشناسی تجهیزات سنگشکن بررسی شود ارائه میشود.
۱. اهمیت کارشناسی قبل از خرید سنگشکن دست دوم
تجهیزات سنگشکن مانند سایر ماشینآلات صنعتی از دو نوع قطعه تشکیل میشوند:
۱- قطعات اصلی (Critical Parts):
قطعاتی که نقش اساسی در عملکرد دستگاه دارند و خرابی آنها میتواند آسیب جدی به کل دستگاه وارد کند. این قطعات، قطعات اصلی دستگاه هستند و تعویض آنها هزینه بسیار بالایی دارد.
نمونهها:
- بدنه و شاسی دستگاه
- پولی یا فولی
- توگل (در فکی)
- روتور (در کوبیت)
- طبقات و شاسی سرند
- سینی شستشو و گیربکس و موتور ماسهشور
۲- قطعات مصرفی (Wear Parts):
قطعاتی که در جریان کار به مرور ساییده میشوند و عمری مشخص دارند. این دستگاه ها به هر حال پس از یک دوره کارکرد باید تعویض شوند؛ البته برخی از این قطعات مانند شانه سنگ شکن فکی یا چکش ها در سنگ شکن کوبیت، قیمت بالایی دارند و سالم و نو بودن آنها هنگام خرید، باعث افزایش قیمت دستگاه می شود.
نمونهها:
- چکش و بغلبند در کوبیت
- شانه فک در فک
- توری در سرند
- پره در ماسهشور
در هنگام کارشناسی، تمرکز اصلی باید روی قطعات اصلی باشد؛ زیرا اگر این قسمتها ترک یا تاب داشته باشند، تعمیر آنها یا غیرممکن است یا اصلاً صرفه اقتصادی ندارد. اگر قطعات اصلی سالم باشد، نوبت بررسی قطعات مصرفی می رسد.
۲. کارشناسی بدنه (شاسی) سنگشکن — مهمترین بخش بررسی
بدنه هر سنگشکن ستون فقرات دستگاه محسوب میشود. فشار ضربهای، ارتعاش، بار لحظهای و تنشهای مداوم از طریق بدنه منتقل میشود.
بنابراین هنگام خرید باید موارد زیر بررسی شود:
✔ نداشتن ترک در بدنه
- ترکهای ریز (Micro Cracks) گاهی با چشم قابل مشاهده نیستند.
- فقط کارشناسان باتجربه میتوانند ترکهای پنهان را تشخیص دهند.
- ترک حتی اگر سطحی باشد، با کار کردن دستگاه بزرگ شده و در نهایت باعث شکستگی کامل میشود.
✔ عدم تاببرداشتن بدنه (Deformation)
تاب داشتن بدنه باعث لرزش غیرعادی و کاهش عمر موتور و شاسی میشود.
✔ بررسی جای جوشها
جوشهای اضافی یا جوشکاری غیر اصولی نشان میدهد دستگاه سابقه شکستگی داشته است.
۳. کارشناسی پولی (فولی)
پولی در تمام سنگشکنها نقشی اساسی دارد، از جمله:
- فکی
- کوبیت
- هیدروکن
موارد مهم در بررسی پولی:
- پولی نباید ترک داشته باشد.
- پولی نباید تاب خورده باشد.
- لقی بیش از حد روی شفت نشانه خرابی اساسی است.
- شکستگی کوچک در پولی میتواند هنگام کار باعث
پاره شدن تسمه، آسیب به شفت و حتی شکستگی بدنه شود.
۴. کارشناسی موتور و دینام
موتور از مهمترین بخشهای هر سنگشکن است و تعویض یا سیمپیچی مجدد هزینه بالایی دارد.
موارد مهم بررسی:
- موتور سوخته نباشد.
- لرزش موتور طبیعی باشد.
- صدای غیرعادی نداشته باشد.
- یاتاقانها سالم باشند.
- سیمپیچ قبلی دستکاری نشده باشد.
- صفحه و کوپلینگ موتور تاب نداشته باشد.
اگر موتور سوخته باشد:
- یا باید سیمپیچی شود
- یا تعویض شود که هزینه قابل توجهی دارد.
۵. کارشناسی اختصاصی انواع سنگشکنها
۵-۱. سنگشکن فکی
قطعات اساسی:
- بدنه
- توگل
- شانه فک (متحرک و ثابت)
- پولی
توگل ترک نداشته باشد
توگل اگر ترک داشته باشد، تحت فشار ناگهانی نصف شده و سقوط میکند و میتواند باعث:
- آسیب به شانه فک
- گیر کردن دستگاه
- خرابی بدنه
شود.
۵-۲. سنگشکن کوبیت
در کوبیتها، قطعات زیر حیاتی هستند:
- بدنه و پولی
- روتور (مهمترین قطعه)
- چکشها
- بغلبندها
- موتور
اهمیت روتور
روتور در مرکز ضربهها قرار دارد و هر گونه ترک یا تاب در آن بسیار خطرناک است.
روتور باید بررسی شود از نظر:
- نبود ترک
- نبود جوشکاری اضافی
- بالانس بودن
- عدم فرسایش غیر معمول
در سنگ شکت های کوبیت چکش و بغل بندی ها لوازم مصرفی مهمی هستند که باید به موقع تعویض شوند. اگر چکشها یا بغلبندها بهموقع تعویض نشوند:
- ضربات اضافی وارد میشود
- فشار روی بدنه بیشتر میشود
- حتی ممکن است موتور آسیب ببیند
- لرزش دستگاه شدید میشود
اکثر مشکلات پیچیده کوبیت نتیجه بیتوجهی به همین نکته است.
۵-۳. ماسهشور (حلزونی یا دوطرفه)
در ماسهشورها موارد زیر باید بررسی شود:
- بدنه
- پرهها
- گیربکس
- شفت
عمر مفید پرهها
پرهها معمولاً:
- ۷ تا ۸ سال عمر دارند
- بعد از ۱۰ سال باید تعویض شوند
نکته مهم:
برای کاهش سایش ورق، روی پرهها معمولاً لاستیک نصب میشود تا با بار درگیر شود.
بررسی فاصله پره تا بدنه
ماسهشور استاندارد باید ۱۰ سانت فاصله بین پره و بدنه داشته باشد تا:
- فشار اضافی به بدنه وارد نشود
- بدنه دیرتر آسیب ببیند
گیربکس
- دندهها نباید لبپر شده باشند.
- روغن گیربکس حداکثر هر یک سال باید تعویض شود.
- هرگونه صدای غیرعادی نشاندهنده مشکل است.
۵-۴. سرندها
قطعات مهم سرند:
- بدنه
- طبقات
- موتور ویبره
- توری
توری سرند – اولین قطعه مصرفی
عمر مفید توری معمولاً:
- ۴ تا ۵ ماه (بسته به نوع بار)
توریهای دائم تعویض میشوند و جزو قطعات مصرفی هستند.
مهمترین بخشها در سرند:
- بدنه سالم باشد
- طبقات تاب نداشته باشند
- موتور ویبره بدون لرزش غیرعادی کار کند
جمعبندی نهایی — نکات طلایی کارشناسی سنگشکن دست دوم
برای خرید سنگشکن دست دوم همیشه به موارد زیر توجه کنید:
۱. بدنه و شاسی مهمترین بخش دستگاه است.
وجود ترک حتی کوچک میتواند ارزش کل دستگاه را به صورت جدی کاهش دهد.